เรียนรู้จากพื้นที่จริง เพื่อยกระดับร้านซัก–อบผ้าหยอดเหรียญสู่การประกอบกิจการที่ยั่งยืน

การสำรวจร้านซัก–อบผ้าหยอดเหรียญในเขตชุมชนเมือง จังหวัดมหาสารคาม เป็นกิจกรรมภายใต้รายวิชา 1705372 ระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์สำหรับงานเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อม ประจำปีการศึกษา 1/2568 ที่มุ่งบูรณาการการเรียนรู้กับสถานการณ์จริงในพื้นที่  ให้นิสิต หลักสูตรสาขาวิชาเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อม ได้พัฒนาทักษะการประเมินสิ่งแวดล้อมและอาชีวอนามัย โดยอ้างอิงเกณฑ์จากแบบประเมินมาตรฐานการจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อมสำหรับสถานประกอบกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของกรมอนามัย (2566)  (ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ https://env.anamai.moph.go.th/th/kpi66/download?id=103607&mid=37523&mkey=m_document&lang=th&did=30042) ผ่านการสังเกต วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูลจากสถานประกอบการจริง ครอบคลุม การจัดการสิ่งแวดล้อม (Environmental Management) อาชีวอนามัยและความปลอดภัย (Occupational Health and Safety: OHS) และกฎหมายและการอนุญาต (Legal and Licensing Compliance)

ผลการสำรวจ พบร้านซักผ้าหยอดเหรียญทั้งหมดที่สามารถสำรวจได้ 18 แห่ง (จากทั้งหมด 21 แห่ง) แบ่งเป็นพื้นที่ตำบลท่าขอนยาง 14 แห่ง และตำบลขามเรียง 4 แห่ง จากการประเมินเบื้องต้น พบว่า ร้านที่มีความเสี่ยงต่ำ 13 แห่ง และความเสี่ยงปานกลาง 5 แห่ง โดยส่วนใหญ่ ยังมีข้อมูลบางประการที่ต้องตรวจสอบเพิ่มเติม เช่น ระบบระบายน้ำ การบำรุงรักษาเครื่องจักร และการติดตั้งป้ายเตือนความปลอดภัย

การประเมินครั้งนี้ มุ่งสะท้อนภาพรวมของการจัดการสิ่งแวดล้อมในชุมชน เพื่อใช้เป็นข้อมูลตั้งต้นในการพัฒนาแนวทางบริหารจัดการร้านซัก–อบผ้าหยอดเหรียญให้ปลอดภัย เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และสอดคล้องกับกฎหมายท้องถิ่น ตลอดจนเป็นฐานข้อมูลเชิงพื้นที่เพื่อการวางแผนของเทศบาลตำบลท่าขอนยางและขามเรียงในอนาคต

กิจกรรมนี้ ดำเนินภายใต้แนวคิด “วิชาการเพื่อท้องถิ่น” ที่ให้นิสิตเรียนรู้จากบริบทจริง พัฒนาทักษะการใช้แบบประเมินมาตรฐานสิ่งแวดล้อม การวิเคราะห์เชิงพื้นที่ด้วยระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS) และการพัฒนาข้อเสนอเชิงนโยบายเพื่อสนับสนุนหน่วยงานท้องถิ่นในการกำกับดูแลกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพอย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากนี้ ยังมีการจัดทำแนวทางปฏิบัติเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินในร้านซัก–อบผ้าหยอดเหรียญ (Emergency Response Guidelines for Self-Service Laundry Shop) เพื่อให้ผู้ประกอบการ สามารถใช้เป็นคู่มือในการเตรียมความพร้อม เช่น การจัดการกรณีไฟฟ้าลัดวงจร น้ำท่วมเฉียบพลัน หรือการลื่นล้มในพื้นที่เปียก สามารดดาวน์โหลดไปใช้ฟรี ได้ที่ https://drive.google.com/drive/folders/11pp6ps3vsgLFbHOYtvKgGQXM1X3Jyg3h?usp=sharing ในภาพรวม การจัดการเรียนการสอนในรายวิชานี้ ได้สร้างคุณค่าร่วมระหว่างมหาวิทยาลัย–นิสิต–ผู้ประกอบการ–ชุมชน ผ่านการเรียนรู้จากสถานการณ์จริง สู่การพัฒนาองค์ความรู้ที่ใช้ได้จริง เพื่อให้ร้านซัก–อบผ้าหยอดเหรียญ สามารถดำเนินกิจการได้อย่างปลอดภัย มีความรับผิดชอบต่อสังคม และยั่งยืนในมิติสิ่งแวดล้อม

ภาพและข่าว : คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม/
ดร.ธายุกร พระบำรุง

เผยแพร่โดย : ชลทิตย์ สีเทา

ณ วันที่ : 5พฤศจิกายน 2568