CMARE พัฒนาเกมจำลอง “เมืองรีซิเลียนซ์ MCR2030” เครื่องมือเรียนรู้เชิงระบบเพื่อท้องถิ่นสู่ความยั่งยืน

หน่วยปฏิบัติการวิจัยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การบรรเทา และการปรับตัว (CMARE) คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม พัฒนาเกมจำลอง “เมืองรีซิเลียนซ์ MCR2030” (MCR2030 Resilient City Game)

เครื่องมือการเรียนรู้แบบ Interactive Learning เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจเรื่องการพัฒนาเมืองที่ยืดหยุ่นต่อภัยพิบัติ (Resilient City) ให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยสามารถดาวน์โหลดฟรี https://drive.google.com/drive/folders/1RojHtiejZKCQpdkpQmrnrUCnNkHMezg9?usp=drive_link

เหตุผลในการพัฒนา

ที่ผ่านมา หลายท้องถิ่น ยังมีความเข้าใจจำกัดเกี่ยวกับกรอบแนวคิด MCR2030 (Making Cities Resilient 2030) ของ UNDRR (United Nations Office for Disaster Risk Reduction) โดยเฉพาะ “10 หลักการสำคัญ” ที่เป็นหัวใจของการสร้างเมืองที่ยั่งยืนต่อภัยพิบัติ ตั้งแต่การบริหารจัดการ การวางแผนเชิงพื้นที่ การมีส่วนร่วมของสังคม ไปจนถึงการฟื้นฟูและพัฒนาให้ดีกว่าเดิม (Build Back Better)

ในหลายพื้นที่ เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นมักตั้งคำถามว่า

“เราจะบูรณาการ MCR2030 เข้ากับระบบงานเดิมได้อย่างไร โดยไม่เพิ่มภาระ?”

CMARE เห็นถึงความท้าทายนี้ และจึงได้ออกแบบ เกมเมืองรีซิเลียนซ์ MCR2030 เพื่อให้เป็น “พื้นที่เรียนรู้เชิงจำลอง (Simulation)” ที่เสมือนจริง

เปิดโอกาสให้ผู้เล่นในบทบาทต่าง ๆ เช่น นายกเทศมนตรี คณะผู้บริหาร เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานของท้องถิ่น หน่วยงานภาคเอกชน และประชาชน ได้ร่วมกัน “ตัดสินใจ–วิเคราะห์–แลกเปลี่ยน–และสร้างความเข้าใจระบบเมือง” ผ่านการเล่นที่อิงจากบริบทจริงของท้องถิ่นไทย

แนวคิดของเกม

เกมนี้ ออกแบบตามกรอบการคิดเชิงระบบ (System Thinking) โดยเชื่อมโยง “10 หลักการสำคัญของ MCR2030” เข้ากับสถานการณ์จำลองในเมือง

ผู้เล่น จะต้องตัดสินใจเลือก นโยบาย มาตรการ และแนวทางพัฒนาเมือง ภายใต้ข้อจำกัดด้านงบประมาณ โครงสร้างพื้นฐาน และการมีส่วนร่วมของประชาชน เพื่อผลักดันให้เมืองของตน “เข้าสู่เส้นทางแห่งความยืดหยุ่น (Resilient Pathway)”

ผู้เล่นจะได้เรียนรู้ว่า

• การตัดสินใจเชิงนโยบายต้องพิจารณาอย่างเป็นระบบ
• การปฏิเสธบางมาตรการ อาจเป็นทางเลือกที่ถูกต้อง
• การเข้าใจจุดแข็ง–จุดอ่อนของเมืองจากสกอร์การ์ด คือ กุญแจสู่การพัฒนาอย่างมีเป้าหมาย
• และที่สำคัญ ทุกการตัดสินใจจะสะท้อน “หลักการสำคัญ 10 ประการของ MCR2030” อย่างเป็นรูปธรรม

ความคาดหวังจากการใช้เกม

เกม “เมืองรีซิเลียนซ์ MCR2030” ไม่ได้ถูกออกแบบเพื่อความสนุกเพียงอย่างเดียว
แต่เป็น “เครื่องมือเสริมศักยภาพ” ที่สามารถนำไปใช้ในการฝึกอบรม การวางแผนเชิงพื้นที่ การจัดทำแผนพัฒนาท้องถิ่น และการสื่อสารสาธารณะได้จริงเกมนี้จะช่วยให้ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นเข้าใจว่า

แนวคิด MCR2030 ไม่ใช่ภาระใหม่
แต่สามารถบูรณาการกับภารกิจเดิม เช่น แผนพัฒนาเมือง แผนป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย แผนสิ่งแวดล้อม หรือโครงการ CSR ของภาคเอกชน ได้อย่างกลมกลืน

การนำไปใช้และการต่อยอด

หน่วยปฏิบัติการวิจัย CMARE พร้อมให้การสนับสนุนเชิงวิชาการ
ทั้งในด้านการชี้แจงแนวทางการใช้เกม การฝึกอบรมผู้เล่น การเชื่อมโยงกับสกอร์การ์ดของเมือง และการประเมินผลการเรียนรู้  เพื่อให้เกมนี้เป็น “เครื่องมือสร้างเมืองรีซิเลียนซ์” อย่างแท้จริง

CMARE ขอเชิญองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น มหาวิทยาลัย และหน่วยงานพัฒนา นำเกม “เมืองรีซิเลียนซ์ MCR2030” ไปใช้เป็นสื่อในการอบรมและการเรียนรู้ร่วมกัน พร้อมร่วมส่งผลการใช้ประโยชน์ (Feedback) เพื่อพัฒนาต่อยอดให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น ผ่านเพจ CMARE https://www.facebook.com/cmarenetwork/

เพราะ “เมืองที่ยืดหยุ่นต่อภัยพิบัติ” เริ่มต้นจาก “คนที่เข้าใจระบบของเมือง”
และความเข้าใจนั้น…เกิดขึ้นได้ดีที่สุด เมื่อเรา “ได้ลองเล่น และได้เรียนรู้ร่วมกัน”

ภาพและข่าว : คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม/
ดร.ธายุกร พระบำรุง

เผยแพร่โดย : ชลทิตย์ สีเทา

ณ วันที่ : 9 ตุลาคม 2568